Human papilloma virüsü (HPV), kadın genital sisteminde rahim ağzı, vajina ve vulvayı tutup bu bölgelerde hastalık yapabilen, zarfsız bir DNA virüsüdür.

Virüsün çok sayıda alt tipi vardır, ancak onkojenik (kanser meydana getirme) açıdan değerlendirildiğinde düşük riskli ve yüksek riskli olmak üzere iki kategoriye ayrılırlar.

Düşük riskli olanların en sık görülenleri HPV tip 6 ve 11’dir ve genellikle genital bölgede siğil oluşumuna neden olurlar.

Yüksek riskli olanlar ise (HPV tip 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58, vs.) kadın genital sistemine tutunarak, en sık rahim ağzında, daha az olarak da vulva ve vajinada, önce preinvaziv hastalıklara (CIN 1-2-3) sonra da kansere neden olabilirler. Her enfeksiyon kansere dönüşmez, virüsün kalıcı hale gelmesi ve dokularda değişikliklere yol açarak çoğalması gerekmektedir. Bu seyir genellikle yıllar içerisinde olmaktadır. Yavaş seyirli olan bu süreçte, kanser ortaya çıkmadan yapılan tedavi ve izlem süreçleri, jinekolog onkologlar tarafından yapılmaktadır.

Virüse karşı geliştirilen koruyucu (profilaktik) aşılar, kişinin virüse bağışıklık kazanmasını sağlayarak onu enfeksiyondan korumaktadır. En çok önerilen, kişinin cinsel hayatı başlamadan aşı olarak, virüse karşı bağışıklık kazanmasıdır. Ancak, farklı durumlarda aşının ne şekilde ve kaç doz uygulanması gerektiği, hekim tarafından hastaya bildirilir.